Măng rừng được ví như món quà mà mẹ thiên nhiên ưu đãi cho con người. Đàn ông săn bắt, đàn bà hái lượm có lẽ măng rừng đã được con người biết đến từ thuở sơ khai đó. Trải qua hàng ngàn năm măng rừng trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong các món ăn của đồng bào dân tộc miền núi. Ngoài cách chế biến thông thường để giữ nguyên vị là măng tươi, đồng bào còn làm măng khô. Măng khô ngon nhất là măng được phơi nắng và gác bếp tự nhiên để sử dụng khi cần.
Hiện nay, măng khô ngon được sử dụng vào các dịp đại sự hiểu hỉ, lễ tết của gia đình cả miền ngược cũng như miền xuôi. Cái tên măng khô là tên chung của tất cả các loại măng có thể đem làm khô như măng nứa, măng giang, măng vầu, măng hốc… Và bởi có rất nhiều loại măng khô khác nhau đang bán trên thị trường nên trong bài viết này, hãy cùng mangrung.vn tìm hiểu xem có bao nhiêu loại và cách phân biệt chúng nhé.
Dựa vào loài măng rừng
Cách phân biệt chính xác nhất những loại măng khô ngon đang bán trên thị trường là dựa vào các loài măng. Mỗi loại măng có những đặc điểm, hương vị khác nhau. Dựa vào những đặc điểm này, bạn có thể phân biệt được các loại như dưới đây:
Măng nứa
Măng nứa là loại măng được bà con dân tộc đi thu hái từ các mầm măng non của cây nứa. Chủ yếu là từ các khu vực nhiều nứa của núi rừng Tây Bắc.
Măng nứa khá phổ biến nhưng cũng khó phân biệt. Độ lớn nhỏ, màu sắc, hương vị phụ thuộc vào khí hậu và thổ nhưỡng của từng địa phương. Đường kính trung bình từ 5 – 8 cm. Bên trong măng có những khoang nhỏ.
Măng nứa thường được dùng để làm măng khô và là một trong những loại măng khô ngon nhất. Măng nứa thường được dùng để chế biến các món xào.
Măng mai
Măng mai là loại măng có kích thước lớn, có đường kính gốc trung bình từ 8 – 15cm.
Thời gian thu hái từ tháng 03 đến tháng 08 hàng năm.
Tập trung chủ yếu ở vùng núi Tây Bắc.
Vị ngọt, hơi đắng, tính lạnh.
Phần gốc dày và đặc do vậy thường được dùng làm thực phẩm như xào, nấu canh, muối chua, phơi khô. Măng mai có tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, trừ đờm.
Hiện nay măng mai được tự trồng với diện tích lớn. Và hầu hết các món măng trên thị trường đang bán có nguyên liệu là măng mai.
Măng vầu
Vầu thường mọc tập trung trong một diện tích lớn, nằm sâu trong rừng và trên những quả đồi thấp.
Măng vầu thường xuất hiện vào khoảng tháng 01 đến tháng 02. Đây được coi là thời điểm đầu mùa của măng vầu. Ở giai đoạn này, việc tìm kiếm măng vầu thường khó khăn vì măng mọc ở sâu trong lòng đất. Tuy nhiên, do măng non nên rất ngọt và giòn.
Tháng 03 tháng 04 là khoảng thời gian măng vầu xuất hiện nhiều nhất.
Măng vầu có kích cỡ trung bình, đường kính gốc khoảng từ 5 – 10 cm. Vỏ măng thường có màu vàng nhạt hoặc sẫm. Đỉnh ngọn có màu nâu hoặc tím thâm. Với những lá bé màu nâu, đây là măng non được đào dưới đất. Còn đối với những loại măng vầu được rao bán có lá xanh, đây là những cây măng đã trưởng thành và thường có vị đắng.
Măng giang
Giang thường mọc thành búi và bụi lớn, không cao ở trong rừng nên thường bị che khuất lấp bởi cây cỏ khác.
Măng giang khá giống với măng trúc, tuy nhiên nó ngắn hơn. Bổ măng ra thì bên trong có nhiều khoang. Măng giang có vỏ cứng và trơn. Măng càng trưởng thành thì vỏ càng càng cứng.
Khi bóc ra có màu xanh. Ăn măng rất giòn. Thường được ăn tươi thay vì ăn khô. Không phải vì chất lượng măng khô không được ngon khi ăn tươi. Chính vì, vỏ măng cứng và rất hao khi làm khô nên đồng bào hiếm khi chế biến. Tuy nhiên măng giang là một trong những loại măng khô ngon nhất người sành ăn vẫn săn tìm mua.
Măng bương
Bương là loại cây thuộc loại tre, trúc. Măng bương thơm ngon, được nhiều người tiêu dùng ưa thích. Măng bương đầu vụ tháng 5-6 hàng năm thời tiết khô nóng cây măng bương còi cọc. Vào chính vụ vào mùa mưa tháng 7-8 măng bương cây to khỏe hơn vì đủ nước hấp thụ chất dinh dưỡng tốt. Măng bương cũng là loại măng khô ngon người nôi trợ không nên bỏ qua. Giá măng bương lại mềm hơn là măng nứa và măng giang một chút. Chính vì vậy, măng bương thường được dùng cho dịp hiếu hỉ nhất.
Dựa vào vị măng rừng
Nếu bạn không biết nhiều về loại măng thì có thể lựa chọn cách phân loại này để có thể lựa chọn cho mình loại măng phù hợp với khẩu vị.
Măng ngọt
Măng ngọt là những loại măng không có vị đắng, ít he, dễ ăn, dễ sử dụng. Với những người không ăn được đắng thì đây sẽ là sự lựa chọn tốt.
Để có thể chọn măng ngọt, bạn nên chú ý về độ già của măng. Bất kể loại măng nào, nếu già đều có thể đắng.
Một số loại măng ngọt (hơn) có thể kể đến như măng mai, măng giang,…
Đa phần người dân thường dùng măng ngọt để làm măng khô vì dễ ăn và đại trà hơn.
Măng đắng
Ngoài ra, còn một số loại măng khác sẽ có vị hơi chát hoặc hơi he. Đôi khi nó có vị đắng gắt. Theo mùa vụ, hình thái cây măng có thể biến đổi từ vị ngọt sang đắng như măng hốc (cây dưới đất có vị ngọt càng lên cao khỏi mặt đất càng đắng). Nhưng với nhiều người, thì đây lại là một hương vị tuyệt vời khi kết hợp với những vị nước chấm đặc biệt.
Tuy nhiên, nếu không thích thì bạn hoàn toàn có thể loại bỏ được những vị này trong quá trình chế biến. Người dân vùng cao một bộ phận không nhỏ lại ưa măng đắng.
Dựa vào xuất xứ của măng khô
Măng khô được chế biến từ nguồn măng rừng khai thác tự nhiên và măng trồng.
Măng khô ngon được làm từ măng trồng
Ngoài khai thác tự nhiên nguyên liệu làm măng khô còn được cung ứng bởi loại măng trồng. Hiện nhiều tỉnh thành đang trồng nhiều loại măng nhưng phổ biến nhất là loại măng bát độ (măng mai). Thật khó để phân biệt măng khô có nguồn gốc tự nhiên với măng trồng nếu bạn là người còn thiếu kinh nghiệm. Thậm chí ngay đến cả người có ít nhiều kinh nghiệm chọn lựa đôi khi vẫn nhầm.
Nói về chất lượng hai loại măng thì mọi so sánh đều là khập khiễng. Tuy nhiên, măng rừng tự nhiên được khai thác và chế biến thủ công vẫn được ưa chuộng và tìm kiếm hơn cả. Dưới đây mangrung.vn xin cung cấp cho quý vị một vài thông tin hữu ích về măng rừng khô.
Măng khô ngon được làm từ măng rừng
Măng rừng khô là măng được người dân khai thác và chế biến từ nguồn nguyên liệu măng tươi qua sơ chế. Măng khô khắc phục được nhược điểm của măng tươi là dễ bảo quản, thời gian sử dụng dài từ 12 tháng trở ra, phục vụ số đông thay vì phạm vi gia đình.
Chủ yếu người dân sử dụng các loại măng nứa, măng hốc, măng bương, măng mai, măng giang… làm măng rừng khô. Giá mỗi loại măng khô có sự chênh lệch. Chênh lệch này liên quan đến quá trình khai thác, chế biến, chất lượng măng thành phẩm. Thường để cho ra 1kg măng thành phẩm cần khoảng 10kg măng tươi đã qua sơ chế (măng trần) hoặc khoảng 13-15kg măng thô chưa qua sơ chế.
Măng rừng khô ngon nhất khi vừa sấy, phơi được nắng, măng nỏ, màu măng vàng cánh kiến (phơi nắng, sấy công nghiệp) hoặc hung gác bếp (sấy thủ công). Nó hạn chế nhược điểm măng tươi là tồn dư độc tố tự nhiên. Vì thế mọi người đều có thể dùng. Tuy nhiên, các bà nội trợ nên lưu ý ở thời gian chế biến. Do măng rừng thường đã qua sơ chế, luộc, hấp trước khi làm khô. Vì vậy, thời gian nấu cần cân nhắc để món măng rừng được ngon nhất.
Hy vọng bài viết này sẽ là cẩm nang hữu ích giúp các bạn phân biệt và chọn lựa các loại măng khô ngon đang bán trên thị trường. Từ đấy mà có được những món ăn ngon cho những dịp quan trọng trong năm. Hãy để mangrung.vn mang tới cho quý vị những loại măng rừng ngon nhất của vùng núi Tây Bắc nhé!
